Dit is de geschreven versie van de Toverbos Academie Podcast AFLEVERING 5
Luister je liever? Dat kan op spotify, apple podcasts of waar je maar wil onder 'toverbosacademie'.
In mijn kinderdagverblijf heb ik heb een team dat al heel veel jaren samenwerkt, dat is meteen ook onze sterkte: weinig verloop in het personeel. Dat is belangrijk voor de hechting van de kinderen, het vertrouwen van de ouders en de teamgeest. Want elke wijziging in een team zorgt voor disbalans, en dat moet dan weer hersteld worden.
Wat ik ga vertellen, is heus niet alleen van toepassing op jou als je zelf een team leidt, of alleen als je werkgever bent. Integendeel, het kan in heel veel situaties waarin mensen samen werken van pas komen, hetzij op het werk- ook als teamlid kan je het herkennen bij anderen of in jouw organisatie, hetzij in de sportclub, in de fietsvereniging en zelfs in je vriendenkring. Het gaat namelijk over ‘erbij horen’, ‘deel uitmaken van een geheel’ en welke voordelen er allemaal aan dat gevoel verbonden zijn.
Neem het van mij aan, je gaat je de komende minuten zeker situaties voor de geest kunnen halen die je kan linken aan wat ik zeg en je gaat er vast en zeker ook nog aan terug denken in de komende tijd, omdat je iets herkent uit deze podcast.
Ik vind het trouwens echt leuk als je me feedback geeft, dat kan via instagram of facebook in de comments of in privéberichten. Waar ik he le maal blij van zou worden, is als je deze aflevering of een andere die je ook geboeid heeft – tagt in jouw stories. Spread te word, het is echt mijn missie om iedereen die er baat bij heeft bij de Toverbos Academie Community te betrekken en daar kan ik jouw hulp bij gebruiken! Dus, ik ben eens benieuwd hoe hoog jouw mate van verbondenheid of ‘sense of belonging is’ tegenover De Toverbos Academie ;-)
‘Belonging’ en ‘a sense of belonging’ zijn Engelse termen die in het Nederlands vertaald kunnen worden als ‘verbinding’ en ‘gevoel van verbondenheid’. Al sinds de jaren 50 wordt er onderzoek gedaan naar deze thema’s, wat toch wel bijzonder is want het LIJKT een recent fenomeen. Maar er zijn dus al sinds de jaren 50 verschillende definities opgedoken. Ik heb heel wat literatuur en wetenschappelijke artikels doorworsteld om een antwoord te vinden op de vraag: Wat is nu precies het belang van ‘belonging’?
Mogelijke definities van belonging zijn bv. het verlangen om door de anderen op een positieve manier bekeken te worden (Rogers, 1951), of in de kern zijn we allemaal op zoek naar aansluiting bij anderen (McClelland, 1987). Andere onderzoekers benoemen het als de ontwikkeling van de eigenheid en de identiteitsontplooiïng (Friedman, 2007).
Er is geen eenduidig antwoord, maar vast staat dat een gevoel van verbondenheid niet afhankelijk is van de nabijheid van anderen of van participatie op zich, maar wel van de perceptie van de kwaliteit van de sociale interacties. Het gaat er dus niet om hoe nabij je collega’s, teamleden, fietsvrienden zijn, of over hoe jij of zij deelnemen aan het groepsgebeuren. Belonging geeft eerder iemand’s perceptie weer van zijn of haar betrokkenheid in team of een omgeving (Hagerty et al., 1992, zoals weergegeven in Allen & Kern, 2017). Het gaat dus over de manier waarop iemand zich verbonden VOELT.
Of, zoals Brenée Brown (2014) het stelt: belonging is the opposite of fitting in.
Het is in ieders belang dat de mate van verbondenheid, de sense of belonging, in een team hoog is.
Belonging heeft namelijk veel voordelen, bijvoorbeeld op psychologisch vlak: het zorgt voor een groter zelfvertrouwen en een groter geloof in het eigen kunnen en een hogere levensvoldoening (Haslam, Jetten, Postmes, & Haslam, 2009).
Bovendien ervaren zij die zich verbonden voelen minder stress en zijn zij minder vatbaar voor depressie, angststoornissen en ernstige psychiatrische aandoeningen (Baumeister & Leary, 1995).
De lichamelijke voordelen zijn ook legio: een sneller herstel van infectieziekten (Cohen & Janicki-Deverts, 2009), een lager risico op hartziekten (Boden-Albala, Litwak, Elkind, Rundik, & Sacco, 2005) en belonging wordt zelfs in verband gebracht met een hogere levensverwachting (Boden-Albala et al., 2005).
Anderzijds geeft een gebrek aan belonging grote gezondheidsrisico’s, vergelijkbaar met de effecten van roken, hoge bloeddruk en obesitas (Haslam et al., 2009).
Een hoge sense of school belonging draagt OOK bij tot betere werkresultaten, een algeheel gevoel van gelukkig zijn en een hoger welbevinden en welzijn. Bovendien heeft het een positief effect op absenteïsme, is er minder negatief gedrag merkbaar en dalen de cijfers van pestgedrag.
Het is dus echt wel iets om op in te zetten! Er zijn zo veel voordelen aan verbonden, dat je er niet omheen kan. Ik zet deze wetenschap in elk geval in in mijn team.
Hoe kom je nu tot een hoge sense of belonging?
Door voorwaarden te creëren die ervoor zorgen dat diegene zich door anderen
- Aanvaard
- Gerespecteerd
- Ondersteund
- Deel van het geheel VOELT
Uit een onderzoek dat ik zelf voerde op een middelbare school onder 700 leerlingen, blijkt dat wie geen complimenten krijgt, zich vaker onrechtvaardig behandeld voelt. Complimenten zijn een niet te onderschatten motor van belonging. Hoe ervaar jij dat?
Tijdens de voorbije helse maanden is er vanuit heel veel sectoren terecht gewezen op het gebrek aan waardering voor hun werk. Dat raakt je, als je je niet gerespecteerd, ondersteund en aanvaard voelt. Dan kan men nog zeggen ‘ja maar, we hebben dit en dat toch voor jullie sector gedaan’,
als dat GEVOEL niet wordt weggenomen, blijft de sense of belonging verder dalen. Zie ook de grote uitstroom in de zorgsector en recent ook de berichten over het grote aantal stoppers in de kinderopvang.
Leidinggevenden – en dit kan je breed interpreteren, dat kan ook de voorzitter van de ouderraad zijn of de aanvoerder van de fietsclub, maar OOK de kinderbegeleider in de groep of de kleuterjuf voor de klas - die belonging faciliteren bij het team hebben bijzondere aandacht voor de relatie tussen de leidinggevende en het teamlid, tonen respect voor de teamleden, waarderen hen, bieden steun op sociaal vlak, streven naar positieve interacties met teamleden, creëren een klimaat waar wederzijds respect heerst en waarin het veilig is om te proberen en te falen. Zijzelf zijn beschikbaar en bereikbaar.
Als je daarop inzet, creëer je de ideale bodem voor anderen om te ‘wortelen’, om verbonden te geraken en te blijven.
Als je het écht goed doet- en dan ga ik door op de metafoor van de wortels – dan kom je tot zo’n dicht wortelstelsel, dat helemaal met elkaar verweven is. Elke grasspriet bestaat op zichzelf, samen vormen ze een grastapijt en ondergronds is het één grote stevige koek aan wortels. Belonging dus.
Ik heb het geluk van goeie grassprieten bij elkaar te hebben geplaatst, die zo met elkaar verbonden zijn geraakt, dat het één dikke koek is geworden – sorry voor mijn collega’s die luisteren, jullie zijn zéker geen dikke koeken, maar je verstaat wat ik bedoel he. Ik heb mijn kennis van teambuilding en de rol van belonging daarvoor maximaal ingezet, en jij kan dat ook. In jouw relatie met vrienden, met klanten – in de kinderopvang en het onderwijs zijn dat de ouders, in de sportclub en zelfs als teamlid kan je mee werken aan de belonging. Stel jezelf de vraag: hoe veel aandacht besteed ik aan de ander zodat die zich aanvaard, gerespecteerd, ondersteund en deel van het geheel voelt? Hoe staat het bij mezelf met deze vier voorwaarden? Zet in op die relatie, op dat begrip, op de veiligheid die nodig is om elkaar te begrijpen. Want aan de voordelen van belonging, daar heeft iedereen wat aan. Op naar dikke koeken voor iedereen!